Ακολουθεί η επιστολή του Προέδρου του PEN International, Burhan Sönmez, με το μήνυμα του για το έτος που φεύγει. Θερμούς χαιρετισμούς για την περίοδο των γιορτών από όλους στη Γραμματεία του PEN International.
Η επιστολή
Είναι στην ανθρώπινη φύση να ελπίζει. Καθώς μπαίνουμε στη νέα χρονιά, θέλουμε να νιώθουμε όμορφα και να σκεφτόμαστε καλά πράγματα.
Όμως, έχουν όλοι ελπίδα; Καθώς διαβάζετε αυτό το γράμμα, μπορεί μια νεαρή Ισραηλινή που κρατείται όμηρος από τη Χαμάς, σε μια απροσδιόριστη τοποθεσία, να νιώθει κάποια ελπίδα; Πώς νιώθει η οικογενειά της; Τι συμβαίνει σε ένα παιδί από τη Γάζα που επέζησε όταν το σπίτι του καταστράφηκε από τις βόμβες του ισραηλινού στρατού, και δεν ξέρει πού να πάει τώρα; Πώς αισθάνεται για το νέο έτος; Μπορούν οι άνθρωποι να ακούσουν πραγματικά τα νέα για κάτι καλό στην Ουκρανία, τη Μιανμάρ, στο Σουδάν και όχι μόνο, στις μέρες μας;
Κάθε πόλεμος προκαλεί ηθικό σοκ καθώς και πολιτική και κοινωνική καταστροφή. Σε τέτοιες εποχές, τα συμφέροντα των κρατών και των εθνών υπερισχύουν των αναγκών των ανθρώπων και προσπαθούν να κατευθύνουν την καθημερινή γλώσσα ανάλογα. Τόσο πολύ που μερικές φορές έστω και να μιλάμε ακόμη και για τις ζωές των αθώων ή την ειρήνη φαίνεται να είναι ενάντια σε εθνικά συμφέροντα.
Γνωρίζουμε ότι η λέξη «ειρήνη» δεν είναι η παλαιότερη λέξη της ανθρωπότητας. Αν οι αρχαίες κοινωνίες χρειαζόντουσαν ειρήνη, σημαίνει ότι υπήρχε πόλεμος πιο πριν. Το ερώτημα για εμάς τους συγγραφείς δεν αφορά το παλιό αλλά το νέο: Ποια πρέπει να είναι η νέα και τελευταία λέξη της ανθρωπότητας, «πόλεμος»» ή «ειρήνη»;
Ο πόλεμος χωρίζει τις κοινωνίες σε κάθετα τμήματα, χαράσσει εθνικές γραμμές και κάνει τους πάντες πίσω αυτές οι γραμμές να εμφανίζονται ως εχθροί μεταξύ τους.
Ωστόσο, ενώ αυτές οι κάθετες διαιρέσεις χωρίζουν κοινωνίες μεταξύ τους, κοιτάμε τη ζωή οριζόντια και προσπαθούμε να χτίσουμε γέφυρες στις οποίες διασταυρώνονται σύνορα. Δεν ήταν τυχαίο ότι το PEN International δημιουργήθηκε μετά την καταστροφή του Πρώτου Παγκόσμιου πολέμου. Δεν ήταν τυχαίο ότι το PEN, μια οργάνωση συγγραφέων, σύστησε μια επιτροπή αφιερωμένη αποκλειστικά στην ειρήνη εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου.
Η Επιτροπή Συγγραφέων για την Ειρήνη που εμείς ιδρύσαμε το 1984 ήταν ένα σπουδαίο βήμα που εκφράζει το όνειρο της ειρηνικής ανάπτυξης της λογοτεχνίας και της ζωής γενικότερα. Το γεγονός ότι αυτό το όνειρο είναι αναγκαίο ακόμη στον εικοστό πρώτο αιώνα δείχνει ότι η πορεία του κόσμου δεν βρίσκεται στο επιθυμητό επίπεδο.
Ένας πόλεμος που ξεσπά σε ένα μέρος δεν περιορίζεται σε αυτό το μέρος, εξαπλώνεται σε όλες τις περιοχές μέσα από διαφορετικές μορφές και θέτει σε κίνδυνο το μέλλον. Η τελευταία σύγκρουση στη Μέση Ανατολή προκαλεί ταυτόχρονη άνοδο του αντισημιτισμού και της ισλαμοφοβίας σε πολλά μέρη. Το να απαιτείται πολιτιστικό μποϊκοτάζ διευρύνει επίσης αυτό το πρόβλημα. Η έκκληση του PEN International για πολιτιστικό διάλογο διατηρεί την ίδια αξία σήμερα, όπως και στο παρελθόν.
Είμαστε ενωμένοι, καθώς «υπερασπιζόμαστε το ιδανικό μιας ανθρωπότητας να ζει ειρηνικά και με ισότητα στον κόσμο”. Αυτή είναι η δύναμή μας.
Οι προσπάθειές μας δεν είναι μάταιες. Είναι μια αναγνώριση ότι τα τελευταία χρόνια, οι υπέρμαχοι της ειρήνης, ο διάλογος και η ελευθερία της έκφρασης κρίθηκαν άξια του Βραβείου Νόμπελ. Άνθρωποι σαν την Nargis Mohammadi, τον Ales Bialiatski, τον Dimitry Muratov και τη Maria Ressa έχουν αναγνωριστεί με διεθνή υποστήριξη από κοινότητες, συμπεριλαμβανομένης της μεγάλης οικογένειας του PEN International.
Πιστεύουμε στο έθνος των συγγραφέων, καθώς γιορτάζουμε τώρα την 75η επέτειο της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Αναλογιζόμαστε τον ρόλο που διαδραμάτισε το κίνημα PEN διαμορφώνοντας το νόημα και τα μηνύματα αυτού που θα γινόταν ένας παγκόσμιος οδικός χάρτης για την ελευθερία, την ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους.
Στη διαμόρφωση αυτού του Διεθνούς Χάρτη Αρχών μας, το λογοτεχνικό πνεύμα του PEN δεν έχει γράψει απλώς λέξεις αλλά έπλεξε μια αφήγηση ελευθερίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διεθνούς αλληλεγγύη.
Με αυτή την πεποίθηση, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα ντοκιμαντέρ που ετοίμασε το γερμανικό κανάλι Deutsche Welle εστιάζοντας στον αγώνα του PEN International για την ελευθερία της έκφρασης και εξηγεί γιατί οι δικτάτορες φοβούνται τη λογοτεχνία. (ο σύνδεσμος για το ντοκιμαντέρ βρίσκεται στο τελος της επιστολής) Μπορεί μερικές φορές να νιώθουμε απόγνωση μέσα μας. Αλλά συνεχίζουμε να γράφουμε, να διαβάζουμε και να προσεγγίζουμε τους άλλους, έχοντας κατά νου την αξία της φωνής ενός ατόμου και τον αντίκτυπό της στην ιστορία. Είναι ένα βραβείο για όλους μας ότι ο Jon Fosse, που έλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας φέτος, γράφει σε μειονοτική διάλεκτο, τη Nynorsk, και μέσω της οποίας δίνει φωνή στον κόσμο από μια πολύ μακρινή πλευρά του που παραμένει στη σκιά.
Όταν παρακολούθησα την Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης τον Οκτώβριο, μια από τις πιο σημαντικές συναντήσεις ήταν η εκδήλωση της φιλοξενούμενης χώρας Σλοβενίας.
Η σημασία των «βαθιών αναγνώσεων» ή «υψηλού επιπέδου αναγνώσεις» συζητήθηκε γύρω από το Μανιφέστο Ανάγνωσης της Λιουμπλιάνα, το οποίο υποστήριξε επίσης το PEN International.
Τόνισα στην ομιλία μου ότι η ελεύθερη ανάγνωση είναι ένας τρόπος ανώτερου επιπέδου ανάγνωσης και συγγραφείς, αναγνώστες και οργανώσεις σαν εμάς που προσπαθούν να εξασφαλίσουν αυτή την ελευθερία αγκαλιάζουν την αξία της ανάγνωσης.
Ο μυστικιστής ποιητής Al-Hallaj δήλωσε πριν από χίλια χρόνια: «Η κόλαση δεν είναι το μέρος όπου υποφέρουμε, είναι το μέρος όπου κανείς δεν μας ακούει να υποφέρουμε».
Ακούμε τις οδυνηρές φωνές των ανθρώπων στο Σουδάν, το Αφγανιστάν, τη Μιανμάρ, την Ουκρανία, το Ισραήλ, την Παλαιστίνη και όχι μόνο, και ας ελπίσουμε να ακούσουν και εκείνοι τις φωνές μας.
Τους αξίζει μια ελπιδοφόρα νέα χρονιά περισσότερο από τον καθένα.
Σας εύχομαι μια καλύτερη χρονιά με την οικογένεια και τους αγαπημένους σας.
Με αλληλεγγύη,
Burhan Sönmez, Πρόεδρος, PEN International
Παρακολουθήστε το ντοκιμαντέρ του καναλιού Deutsche Welle
