«Στο 91ο Συνέδριο επιβεβαιώσαμε ότι η ελευθερία της έκφρασης δεν μπορεί να κατακερματίζεται — είτε πρόκειται για την υπεράσπιση της ειρήνης απέναντι στον αυταρχισμό, την προστασία του πλανήτη μας, τη συμπαράσταση προς τα τρανς και τα άτομα που διαφοροποιούνται ως προς το φύλο, είτε για την αντιπαράθεση με τη λογοκρισία στις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι μόνον. Με τα ψηφίσματα αυτά, το PEN International και οι συγγραφείς του δεσμεύονται να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις λέξεις ως πράξεις συνείδησης, να εμπνέουν και να αναλαμβάνουν δράση, και να διαφυλάσσουν την αξιοπρέπεια κάθε όντος»
— Burhan Sonmez, Πρόεδροςτου PEN International
- Σεπτεμβρίου 2025: Στο πλαίσιο του 91ου Συνεδρίου του PENInternational, το οποίο πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το PEN Πολωνίας από τις 2 έως τις 5 Σεπτεμβρίου 2025 στην Κρακοβία της Πολωνίας, η Γενική Συνέλευση των Αντιπροσώπων του PEN International υιοθέτησε τέσσερα κατεπείγοντα ψηφίσματα: καλώντας τους συγγραφείς να υπερασπιστούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία της έκφρασης εν μέσω ανεξέλεγκτου αυταρχισμού και παγκόσμιας σύγκρουσης, καλώντας συγγραφείς και κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση ως το κατεξοχήν ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων της εποχής μας, υποστηρίζοντας την προστασία του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης και της συμπερίληψης των τρανς και των ατόμων που διαφοροποιούνται ως προς το φύλο, και υπερασπίζοντας την ελευθερία της έκφρασης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ψήφισμα για «Τη Σύγχρονη Διεθνή Αναταραχή και την Κατάρρευση της Ειρήνης – Ο Ρόλος των Συγγραφέων»
Το ψήφισμα υπογραμμίζει την παγκόσμια άνοδο του αυταρχισμού, της παραπληροφόρησης και της ανισότητας, οι οποίες διαβρώνουν τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο. Οι πλέον ευάλωτες ομάδες βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, ενώ συγγραφείς και δημοσιογράφοι διώκονται επειδή υψώνουν τη φωνή τους. Καταδικάζεται η αποτυχία της διεθνούς κοινότητας να σταματήσει τη γενοκτονία στη Γάζα, η σκόπιμη αποδυνάμωση και διάβρωση των πολυμερών θεσμών, καθώς και η χρήση διχαστικών αφηγήσεων —τροφοδοτούμενων από ατζέντες του λαϊκισμου— αναφορικά με τη μετανάστευση.
Οι συγγραφείς και τα Κέντρα PEN καλούνται να υπερασπιστούν τα γεγονότα, να ενισχύσουν την ενσυναίσθηση και να ζητήσουν από τις κυβερνήσεις να λογοδοτήσουν, ενώ οι κυβερνήσεις καλούνται να συμβάλλουν και να ενισχύσουν τον πολυμερή διάλογο και να διασφαλίσουν την ελευθερία της έκφρασης.
Το ψήφισμα επιβεβαιώνει ότι η δημοκρατία και η ειρήνη είναι εύθραυστες και πρέπει να τις υπερασπιζόμαστε ενεργά, κι ότι παράλληλα οι συγγραφείς πρέπει να διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διεκδίκηση για δικαιοσύνη και ενότητα.
Ψήφισμα για την Κλιματική Δικαιοσύνη
Το ψήφισμα τονίζει ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει κλιματική και περιβαλλοντική «πολυκρίση» που εντείνεται, εξαιτίας των ορυκτών καυσίμων, των εξορυκτικών βιομηχανιών και των μη βιώσιμων οικονομικών συστημάτων, τα οποία τροφοδοτούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πλήττουν δυσανάλογα τις ευάλωτες και αυτόχθονες κοινότητες. Υπογραμμίζεται η συρρίκνωση του δημοκρατικού χώρου, η παραπληροφόρηση και οι επιθέσεις σε περιβαλλοντικούς ακτιβιστές, ενώ επιβεβαιώνεται ότι η κλιματική κρίση συνιστά, επίσης, μια βαθιά κρίση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι συγγραφείς καλούνται να χρησιμοποιήσουν τη φωνή τους για να εμπνεύσουν δράση, να αποκαλύψουν την πραγματικότητα και να υποστηρίξουν την περιβαλλοντική δικαιοσύνη, ενώ οι κυβερνήσεις καλούνται να καταργήσουν σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα, να σεβαστούν τις κλιματικές συμφωνίες, να συνδράμουν τις φτωχότερες χώρες στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους και να τοποθετήσουν την ελευθερία της έκφρασης στο επίκεντρο αυτής της ανάγκης.
Η λογοτεχνία, καταλήγει το ψήφισμα, πρέπει να αποτελέσει δύναμη συνείδησης, ενσυναίσθησης και αλλαγής στον αγώνα για έναν βιώσιμο πλανήτη.
Ψήφισμα για την Διαφορετικότητα ως προς το Φύλο, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Τρανς Ατόμων και την Ατζέντα «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια»
Το ψήφισμα επαναβεβαιώνει τη δέσμευση του PEN International να υπερασπίζεται την ελευθερία της έκφρασης των τρανς, μη δυαδικών και διαφορετικών ως προς το φύλο ατόμων, τα οποία βρίσκονται στο πιο οξύ σημείο της τρέχουσας κρίσης παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων των συνεχιζόμενων προσπαθειών να διαγραφούν οι ταυτότητές τους από τη νομοθεσία και τις πολιτικές — γεγονός που τα εκθέτει σε ανεξέλεγκτη εχθρότητα, αποκλεισμό και βία σε όλο τον κόσμο.
Καλεί ώστε η Ατζέντα «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια» να περιλαμβάνει όλες τις έμφυλες ταυτότητες και καταδικάζει τους περιοριστικούς νόμους που υπονομεύουν τόσο τα δικαιώματα των τρανς όσο και τη δικαιοσύνη των φύλων. Επιβεβαιώνοντας ότι η αυτοπροσδιοριζόμενη ταυτότητα αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της ελευθερίας της έκφρασης, το ψήφισμα αναδεικνύει τον καίριο ρόλο των τρανς συγγραφέων στην αποκάλυψη της αδικίας και στη διαμόρφωση οραμάτων ειρήνης και ισότητας.
Το PEN International δεσμεύεται να ενισχύει τις φωνές τους, να παρέχει υποστήριξη και να υπερασπίζεται πολιτικές χωρίς αποκλεισμούς, επιβεβαιώνοντας ότι η αληθινή ελευθερία της έκφρασης είναι δυνατή μόνο όταν όλες οι φωνές μπορούν να ζουν με ισότητα και χωρίς διακρίσεις, ώστε να εκφράζονται χωρίς φόβο.
Ψήφισμα για την Ελευθερία της Έκφρασης στις Ηνωμένες Πολιτείες
Το ψήφισμα καταδικάζει την κλιμακούμενη επίθεση της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών κατά της ελευθερίας της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων βιβλίων, των εντολών φίμωσης στην εκπαίδευση, των περιορισμών στην ακαδημαϊκή ελευθερία, της λογοκρισίας πολιτιστικών θεσμών και των απειλών κατά της ελευθερίας του Τύπου. Συγγραφείς, δημοσιογράφοι, ακαδημαϊκοί και περιθωριοποιημένες κοινότητες —ιδίως άτομα μη λευκά και ΛΟΑΤΚΙ+— αντιμετωπίζουν εκφοβισμό, αγωγές και φίμωση, ενώ οι μη πολίτες κινδυνεύουν με κράτηση ή απέλαση για τις απόψεις τους.
Οι πρακτικές αυτές υπονομεύουν τη δημοκρατία, περιορίζουν τον δημόσιο διάλογο και ενισχύουν τα αυταρχικά καθεστώτα παγκοσμίως. Το PEN International καλεί τις Ηνωμένες Πολιτείες να τερματίσουν αυτές τις καταχρήσεις και να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και προτρέπει τη διεθνή κοινότητα να παρακολουθεί τις παραβιάσεις, να ζητά λογοδοσία από τις ΗΠΑ και να στηρίζει τους συγγραφείς και τους επαγγελματίες του πολιτισμού που βρίσκονται σε κίνδυνο.
